WIST u dat hernia's tot de meest algemeen voorkomende ziekten van de mens behoren?
En voor 75 tot 80 percent zijn het mannen die eraan lijden.
Men zegt dat in landen als de Verenigde Staten en Canada zelfs wel één van de twintig, ofte wel vijf percent van de mannen met dit probleem te kampen heeft.
In Groot-Brittannië is tien tot vijftien percent van alle ziekenhuispatiënten opgenomen wegens een hernia en in Nigeria is dit aantal zelfs nog hoger.

Gewoonlijk noemt men hernia's breuken, maar in de geneeskunde geeft men de voorkeur aan het woord hernia als de meest correcte benaming.
Hernia betekent letterlijk een protrusie ofte wel uitstulping, en elke hernia is dat in feite. Een hernia behoeft niet noodzakelijkerwijs een ruptuur of verscheuring van de weefsels te betekenen maar is niet zelden louter een verwijding of rekking ervan.
In het bijzonder is dat het geval met de soort van hernia's die vaak bij vrouwen voorkomen, met andere woorden: elke ruptuur of verscheuring is een hernia maar niet elke hernia is een ruptuur.

In de medische literatuur worden reeds duizenden jaren geleden hernia's beschreven.
In zeer oude en trouwens ook nog tamelijk recente tijden werden hernia's op vele verschillende manieren behandeld, zowel langs magische als medische en chirurgische weg, en soms waren deze methoden zeer pijnlijk.
Aangezien hernia's zoveel voorkomen, zal het van belang zijn de oorzaken ervan op te merken, te zien wat eventueel ter voorkoming ervan kan worden gedaan en hoe er tal van behandelingsmethoden bestaan.

Oorzaken van een hernia

Een hernia kan tal van oorzaken hebben, zoals er ook tal van soorten hernia's bestaan.
Zo kan een hernia voorkomen in de hersenen (hersenbreuk), gewoonlijk ten gevolge van een ongeval of tumor, en ook kent men de iris- of ooghernia.
Ook zijn er halshernia's, die nogal eens voorkomen bij bespelers van een blaasinstrument als gevolg van de aanzienlijke druk op de halsspieren van deze musici.

Verder is er ook nog de soort van hernia of uitstulping die optreedt op een plaats waar tevoren om een andere reden dan een hernia een operatie is uitgevoerd.
(Een hernia op een plaats waar al eerder een hernia-operatie werd verricht, noemt men een hernia recurrens, dat wil zeggen een terugkerende hernia).
Sommige medici beweren dat deze postoperatieve hernia's praktisch niet of althans in verhouding heel weinig zouden voorkomen als de chirurgen bij het opereren en hechten zorgvuldiger te werk gingen.

Bovendien zou een hernia gemakkelijk het gevolg kunnen zijn van een ongeval.
Als iemand een val maakt en daarbij hard op zijn voeten terechtkomt, zou een hernia wel eens het gevolg kunnen zijn.
De meest voorkomende hernia, de liesbreuk bij mannen, wordt gewoonlijk door inspanning teweeggebracht, zoals wanneer men krachtig moet persen om de darm te ontledigen of een zwaar voorwerp op onverstandige wijze tracht op te tillen.
Dit noemt men de "hernia inguinalis".

Over het algemeen zijn de medici en mensen uit aanverwante beroepen het er echter over eens dat dit slechts oorzaken zijn die tot de ziekte bijdragen.
De grondoorzaak is volgens de meeste autoriteiten een overgeërfde of aangeboren zwakte van buikspieren of andere spieren.
Dit schijnt bevestigd te worden door het feit dat in sommige families veel hernia's voorkomen.
Zo heeft de trompettist de hernia in zijn hals ongetwijfeld van het ingespannen blazen gekregen, maar hij hoeft zich niet méér te hebben ingespannen dan andere trompetblazers die deze kwaal niet hebben.
Enkele van zijn halsspieren zijn eenvoudig niet zo sterk als ze hadden moeten zijn.

Middelen ter voorkoming

Zou deze aangeboren of overgeërfde zwakte echter niet, behalve dan bij zuigelingen en kleine kinderen, op de een of andere wijze gecompenseerd kunnen worden?
Of zou het in bepaalde gevallen wellicht mogelijk zijn dat sommigen niet als gevolg van hun aangeboren zwakte maar omdat zij hun gezondheid verwaarlozen een hernia krijgen?
Dit standpunt wordt ingenomen door sommigen die beweren dat onverstandige gewoonten die de gezondheid schaden, zoals te weinig lichaamsbeweging, overmatig eten of het zich overgeven aan andere lichamelijke genoegens, factoren zijn die bepaald tot het ontstaan van de ziekte kunnen bijdragen.
Zij die beweren dat een juiste verzorging van het lichaam een goede bescherming kan bieden tegen althans sommige hernia's, wijzen op de wonderbare wijze waarop het lichaam is gemaakt.
Zo bevinden zich in de buikwand verscheidene stellen spieren die elkaar onder verschillende hoeken kruisen - waardoor ze de buikwand een maximale sterkte kunnen geven.
Het zijn de dwarse buikspier en de schuine buikspieren (een binnenste en een buitenste).

Er kan veel worden gedaan om de kracht van de buikspieren te versterken en te verbeteren.
Een goede loop- en stahouding te ontwikkelen en rechtop te zitten blijkt al veel te helpen.
En aangezien zowel zwaarlijvigheid als een overladen spijsverteringskanaal het ontstaan van hernia's in de hand werkt, dient men eveneens matigheid in eten en drinken te betrachten.
Klaarblijkelijk kan er veel gemakkelijker een breuk of hernia optreden wanneer de spieren vet en slap zijn.

Aangezien gespierde atleten niet zelden een breuk hebben, is het duidelijk dat lichaamsbeweging alleen niet voldoende is om een overgeërfd gebrek waardoor zo'n hernia kan ontstaan, te compenseren.
Lichaamsbeweging en -oefeningen moeten van dien aard zijn dat de buikspieren erdoor worden versterkt.
Hiertoe behoren trappenlopen, looppas, zich herhaaldelijk uit buikligging opdrukken, paardrijden en vooral fietsen.
Dit zijn allemaal oefeningen om de buikspieren te versterken, terwijl ze tevens tot de algehele gezondheid bijdragen.

Ja, het oude gezegde "voorkomen is beter dan genezen" is wel heel goed van toepassing op het herniaprobleem.
Grotere voorzichtigheid en meer zorg van de kant van de chirurgen zal het aantal postoperatieve hernia's ongetwijfeld aanzienlijk verminderen, en door zware voorwerpen op de juiste wijze te leren optillen, zal men wellicht heel wat hernia's (dus breuken) kunnen voorkomen.
In plaats van eenvoudig voorover te buigen zodat de lendenen het hele gewicht moeten torsen, moet men ook door zijn knieën buigen waardoor de beenspieren worden ingeschakeld.
Wat ook nog helpt, zijn oefeningen die de spieren van niet alleen armen en benen maar ook van de buik versterken.

Wat kan er aan een hernia worden gedaan?

Zoals ook met de behandeling van andere aangeboren lichamelijke gebreken of zwakheden het geval is, bestaat er zeer veel verschil van mening met betrekking tot hetgeen er het beste gedaan kan worden.
Het aantal van hen die tot een breukband hun toevlucht nemen, is niet gering.
Het gebruik van breukbanden gaat terug tot ongeveer vijf eeuwen of nog langer geleden.
Sommige autoriteiten bevelen ze aan als een tijdelijke maatregel en bij zuigelingen en zeer jonge kinderen, bij wie een redelijke kans bestaat dat de hernia uit zichzelf zal herstellen.
Ook beveelt men zeer oude mensen wel aan, een breukband te dragen, hoewel vroeger meer dan tegenwoordig.
Sommige mannen geven de voorkeur aan een breukband uit vrees voor een operatie of voor de kosten ervan, maar omdat het gebruik van breukbanden lastig is (vooral met warm weer) en zelden met verbetering of genezing gepaard gaat en de kwaal er soms zelfs door verslechtert, laten ze veel te wensen over.

Enkele artsen behandelen hernia's met behulp van injecties met bepaalde chemische stoffen die een fibrose veroorzaken.
Dat wil zeggen, er ontstaat hierdoor een overvloedige vermeerdering van bindweefsel dat, naar men veronderstelt, de breukopening afsluit en aldus de genezing bewerkt.
Sommigen zeggen dat deze behandeling in bepaalde gevallen de voorkeur verdient.

De meeste geneesheren zijn voorstanders van operatie.
Het resultaat is voor de chirurgen in het algemeen niet steeds in alle opzichten een aanbeveling geweest.
Zo maakt Dr. A. A. Koontz, een Amerikaanse autoriteit op dit gebied, in zijn boek Hernia (1963) melding van het aantal gevallen waarin de ziekte recidiveert ofte wel opnieuw optreedt.
Volgens hem varieert dit aantal van tien tot dertig of meer percent, hetgeen afhangt van de soort van operatie.
Niet alle chirurgen die breuken opereren, zijn blijkbaar even bekwaam als het geval zou moeten zijn.
Hij beweert dat, hoewel er verbetering in de toestand komt, het 'recidief'-gemiddelde nog steeds veel te hoog ligt en wijst er dan op dat dit bij hem minder dan een half percent bedraagt.
Hij geeft chirurgen die breukoperaties uitvoeren de raad: "Zorg ervoor dat de operatie geschikt is voor de patiënt en tracht niet de patiënt naar de operatie te schikken."

Ook Dr. S. H. Wass zegt, in een artikel in Guy's Hospital Reports, van No. 3, 1968: "Onze resultaten laten nog veel te wensen over. Max Page (1934), als chirurg aan het St.-Thomasziekenhuis verbonden, waarschuwde ervoor dat men allerminst tevreden moest zijn en vestigde de aandacht op de slechte resultaten bij routine-operaties van breuken.
Ondanks tal van wijzigingen die men de afgelopen dertig jaar in de techniek van breukoperaties heeft aangebracht, komt een recidief nog altijd veel te vaak voor."

In de oudheid werden in het Nabije Oosten reeds breukoperaties verricht. Iemand die in recentere tijden op dit gebied meer presteerde dan de rest, was A. Paré uit de zestiende eeuw, die gezegd moet hebben: "Ik snij hen en God geneest hen." De thans gevolgde methoden zijn over het algemeen gebaseerd op die welke rond 1890 gelijktijdig ontwikkeld werden door een Italiaanse chirurg, E. Bassini, en door W. Halsted, een Amerikaanse chirurg.

Een vernieuwer op dit gebied van meer recente tijden was E. E. Shouldice, uit Toronto (Canada), die gedurende de Eerste Wereldoorlog zijn systeem ontwikkelde en wiens kliniek zich uitsluitend op het gebied van breukoperaties blijft specialiseren.
Hij ontwikkelde een afdekkings- en versterkingsmethode, waarbij hij voor volwassenen van staaldraad en voor zuigelingen en kinderen van darm gebruik maakte.
Hij bracht zijn recidiefgemiddelde terug tot minder dan één percent en had zo'n vertrouwen in zijn methode dat hij aanbood alle terugkerende breuken gratis te herstellen.
Tot en met vandaag heeft zijn kliniek deze traditie voortgezet.

In de West African Medical Journal van december 1968 schrijft een chirurg over het succesvolle verloop van honderden breukoperaties onder uitsluitend plaatselijke verdoving, zoals ook in de bovenvermelde kliniek wordt gedaan.
Ongetwijfeld is dit de reden dat de patiënten in deze kliniek al op de eerste dag na de operatie enige lichaamsbeweging kunnen nemen en na drie dagen naar huis kunnen.
Wat ook ongetwijfeld tot het succes van de methode bijdraagt, is het feit dat patiënten die te zwaar zijn eerst moeten afvallen voordat zij worden opgenomen en dat van rokers wordt verlangd dat zij gedurende twee weken vóór de operatie het roken beperken.

Lichaamsbewegingen door sommigen aanbevolen

Er zijn er die enthousiaste voorstanders zijn van bepaalde oefeningen om reponibele breuken bij hen die de bloei des levens nog niet zijn gepasseerd, te verhelpen of te genezen.
Reponibel noemt men een breuk die verdwijnt als men gaat liggen of die zich door een lichte handgreep laat terugschuiven.
Als ze onder dergelijke omstandigheden niet verdwijnt, wordt ze irreponibel of, wat nog ernstiger is, een ingeklemde breuk genoemd.

De gezonde jonge mensen met een breuk waar ze nog niet al te veel last van hebben, zullen hun probleem wellicht door middel van lichamelijke oefening willen aanpakken.
Natuurlijk zullen alle tevoren genoemde oefeningen ter versterking van de buikspieren een hernia gunstig beïnvloeden, maar bovendien zijn daarvoor enige speciale oefeningen onmisbaar, namelijk die welke de spieren in de lies versterken.

Een goede hulp bij deze oefeningen is een schuin oplopende plank van ongeveer één meter tachtig lang en zo'n vijfenveertig centimeter breed, met het ene eind op de grond en met het andere dertig centimeter hoger.
Om het hoogste gedeelte is een band bevestigd waaronder men zijn voeten kan plaatsen.
Met de handen achter het hoofd gevouwen tracht men zich tot zithouding op te richten, en in deze houding tracht men zijn lichaam zo ver mogelijk naar rechts te draaien en vervolgens zo ver mogelijk naar links, terwijl men daarbij steeds de handen achter het hoofd gevouwen houdt.

Een soortgelijke oefening bestaat hierin dat men zich op de hellende plank één maal onder het oprichten naar rechts draait en daarna dezelfde oefening naar links uitvoert.
Zulke draaioefeningen versterken de spieren van de liezen.
Nog een oefening bestaat erin achterover plat op de grond te liggen en daarna met de voeten van de grond zwembewegingen te maken.
Nog een oefening: men zit op een stoel en legt de rechterhand op de linkerknie en de linkerhand op de rechterknie en tracht dan de knieën van elkaar te drukken terwijl men met zijn benen de druk zoveel mogelijk tracht te weerstaan.
Bij al deze oefeningen heeft men uiteraard vastberadenheid nodig, maar degenen die ze hebben toegepast, zeggen ze heel waardevol te vinden.

Aangezien men hernia's (de verzamelnaam voor allerlei soorten van breuken en uitstulpingen, zoals wij zagen) wel een van de meest voorkomende kwalen van de mens heeft genoemd, lijkt het er beslist op dat men nog meer kan doen ter voorkoming van zowel het ontstaan als het terugkeren ervan.
Ook schijnen de feiten aan te tonen dat men, als een operatie beslist noodzakelijk wordt geacht, er goed aan doet bij het kiezen van een chirurg niet zonder enige voorzichtigheid te werk te gaan.
Iedereen die met dit probleem te kampen heeft, zal er daarom verstandig aan doen de pro's en contra's tegen elkaar af te wegen alvorens te beslissen wat eraan gedaan zal worden.

top