De werkzame stof in Oradexon is dexamethason.
Wat doet dit middel en waarbij wordt het gebruikt?
Dexamethason behoort tot de groep geneesmiddelen die bijnierschorshormonen of corticosteroïden worden genoemd.
Artsen schrijven het meestal voor als:
Werking
Langdurige behandeling
Werking
Onderdeel van een behandeling tegen kanker
Werking
Bij onder andere de volgende aandoeningen wordt dexamethason gebruikt.
Op welke bijwerkingen moet ik letten?
Naast het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.
In het algemeen geldt het volgende.
De belangrijkste bijwerkingen die voor kunnen komen zijn:
Na gebruik van meer dan drie weken
Na enkele maanden gebruik
Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen, of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.
Heeft dit middel een wisselwerking met andere medicijnen?
De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen zijn:
Als ik dit middel gebruik, mag ik dan...
autorijden, alcohol drinken, alles eten?
Kan ik dit middel gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Hoe moet ik dit middel gebruiken?
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.
Hoe?
Wanneer?
Hoe lang?
Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten?
De vergeten dosis moet u alsnog zo snel mogelijk innemen.
Kan ik zomaar met dit middel stoppen?
Oradexon is te verkrijgen in tabletten.
Dexamethason is sinds 1958 internationaal op de markt.
Het is op recept verkrijgbaar in tabletten, capsules en injecties, onder de merknaam Oradexon en als het merkloze Dexamethason.
Natuurlijke bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties.
Ze zijn nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Dexamethason wordt toegepast bij zeer veel aandoeningen waarbij ontstekingsverschijnselen een rol spelen, zoals astma, chronisch obstructieve longziekten (COPD), reuma, multiple sclerose (MS), lupus erythematodes (LE), bepaalde bloedziekten, allergische reacties en de darmziekten colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn.
Verder werkt het tegen hoogteziekte, sommige vormen van kanker en tegen de ernstige misselijkheid die kan ontstaan bij chemotherapie.
Het wordt meestal alleen voorgeschreven als het meest gebruikte bijnierschorshormoon, prednisolon, te veel kans op bijwerkingen geeft.
Dit is bijvoorbeeld het geval bij mensen met een ernstige vorm van hartfalen.
Een stootkuur is een behandeling van enkele dagen tot twee weken met een aflopende hoeveelheid van 8 tot 0,5 mg dexamethason per dag.
Dit is een wat grotere hoeveelheid dan bij de meeste langdurige behandelingen.
Bij een stootkuur treden geen ernstige bijwerkingen van dexamethason op.
In een enkel geval schrijft de arts geen tabletten of capsules voor, maar krijgt u injecties met dexamethason.
Soms krijgt u één injectie, die dan gedurende enkele dagen blijft werken.
Een stootkuur wordt toegepast bij plotselinge verergeringen van bepaalde aandoeningen.
Meestal zijn dit chronische aandoeningen waarbij ontstekingsverschijnselen een rol spelen.
Dexamethason geneest de aandoening niet, maar onderdrukt de ziekteverschijnselen, zodat uw lichaam zich makkelijker kan herstellen.
Ook is er meer effect van andere geneesmiddelen als uw conditie beter is.
Meestal merkt u de werking binnen enkele uren.
Soms is de stootkuur bedoeld om de periode te overbruggen tot u de werking merkt van een ander middel, waarvan het effect langzamer intreedt.
Een langdurige behandeling duurt enkele maanden of langer en bestaat uit een hoeveelheid van ongeveer 1 tot 2 mg dexamethason per dag.
U start deze behandeling meestal met een stootkuur van een grote hoeveelheid dexamethason per dag, waarna u de hoeveelheid in enkele dagen tot weken afbouwt tot de onderhoudsdosering.
Gedurende de hele behandeling bepaalt uw arts samen met u of de hoeveelheid dexamethason bijgesteld moet worden, zodat u de laagst mogelijk dosering gebruikt die nog goed werkt.
Deze langdurige behandeling wordt toegepast bij ernstige ziekten waarbij ontstekingsverschijnselen een rol spelen in het geval dat andere geneesmiddelen niet of onvoldoende helpen.
Het kan bij deze aandoeningen enkele weken duren voor u het effect van dexamethason merkt.
In dit geval is er meestal sprake van een dosering dexamethason van 2 tot 16 mg per dag, in een combinatie met andere medicijnen tegen kanker.
U slikt de combinatie dan gedurende enkele dagen, bijvoorbeeld vijf.
Enkele weken daarna start u opnieuw met een periode van enkele dagen slikken.
Op deze manier wordt dexamethason vaak toegepast bij verschillende soorten kanker, zoals lymfeklierkanker, leukemie, een hersentumor, borstkanker en de ziekte van Kahler.
De werking van dexamethason bij deze aandoeningen is divers.
Het verbetert de eetlust, vermindert vermoeidheid en zorgt er vaak voor dat u zich beter gaat voelen.
Verder gaat dexamethason de zwelling van tumoren tegen.
Het kan daardoor bij tumoren die tegen zenuwen aandrukken de pijn verminderen.
Bij de ziekte van Kahler verlaagt dexamethason de hoeveelheid calcium (kalk) in het bloed, dat bij deze ziekte is verhoogd.
Veel medicijnen tegen kanker veroorzaken ernstige misselijkheid.
Dexamethason kan deze vorm van misselijkheid verminderen, vooral omdat het uw stemming en eetlust verbetert.
U gebruikt het dan vaak samen met een ander middel tegen misselijkheid, zoals metoclopramide, ondansetron (Zofran), granisetron (Kytril) of domperidon.
Dexamethason wordt toegepast bij verschillende soorten ontstekingen van het oog.
Als u, tijdens bijvoorbeeld bergsport of een bergvakantie, te snel stijgt tot hoogtes boven 2500 meter, kunt u last krijgen van hoogteziekte.
Dit komt doordat uw lichaam moet wennen aan de ijlere lucht.
U bent dan kortademig en u heeft hoofdpijn.
Andere verschijnselen zijn weinig eetlust, misselijkheid, slapeloosheid, duizeligheid, vermoeidheid, vochtophopingen rond de enkels en verminderde aanmaak van urine.
Als deze verschijnselen van hoogteziekte worden genegeerd, kan hersenoedeem, een ernstige vorm van hoogteziekte ontstaan.
Verschijnselen van hersenoedeem zijn onder andere zware hoofdpijn, verwardheid, abnormaal gedrag, hallucinaties en coma.
Dexamethason wordt gebruikt bij de behandeling van hersenoedeem en in sommige gevallen om hersenoedeem te voorkomen.
De kans op deze bijwerkingen hangt af van uw eigen gevoeligheid voor deze bijwerkingen, de hoeveelheid dexamethason die u gebruikt en de lengte van de behandeling.
Vraag uw arts welke bijwerkingen u kunt verwachten.
Bij een eenmalige behandeling of behandeling van enkele dagen heeft u weinig kans op bijwerkingen.
Bij een stootkuur gebruikt u gedurende enkele dagen tot weken een hoge dosering van 3 mg tot 8 mg dexamethason.
De bijwerkingen die u daarbij ervaart, zijn in het algemeen niet gevaarlijk of schadelijk, soms wel lastig of vervelend.
Bij langdurig gebruik gaan de meeste bijwerkingen na enkele dagen tot weken over, als u aan het middel gewend bent geraakt.
Na enkele weken gebruik heeft u wel kans op bijwerkingen, die optreden bij langdurig gebruik.
Dit is ook het geval bij kortdurende behandelingen met doseringen vanaf 3 mg die vaak herhaald worden.
Bijvoorbeeld vaker dan vier keer per jaar een stootkuur.
Meteen vanaf het begin van de behandeling
Soms:
Door het middel vlak voor of tijdens de maaltijd in te nemen kunt u deze klachten voorkomen.
De maag- en darmwand kunnen gevoeliger zijn, waardoor eerder maag- en darmzweren ontstaan.
Overleg voor gebruik met uw arts als u recent een maag- of darmzweer heeft gehad of die nu nog heeft.
Eventueel kan uw arts een maagzuurbeschermend middel voorschrijven.
Men kan energieker, prikkelbaar, rusteloos, angstig of agressief worden, maar ook neerslachtig, futloos of vermoeid.
Overleg voor gebruik met uw arts als u depressief bent of hiervoor wordt behandeld.
Mocht u veel last hebben van stemmingsveranderingen, vraag dan uw arts om advies.
Mogelijk kan de dosering enigszins worden verlaagd.
Zij merken dit doordat zij veel dorst krijgen en veel moeten plassen.
Dit kan vooral optreden bij mensen boven de 75 jaar.
Mensen met diabetes kunnen tijdens de behandeling meer insuline of bloedsuikerverlagende tabletten nodig hebben.
Meet extra vaak uw bloedglucosegehalte.
Start de behandeling niet, als het enigszins kan, als u last heeft van aandoeningen die zijn veroorzaakt door infecties van bacteriën, schimmels of virussen.
Als de infectie uit de hand loopt, heeft u dat niet in de gaten, omdat bijnierschorshormonen ontstekingsverschijnselen, zoals roodheid en zwelling, tegengaan.
Mocht zich een infectie tijdens het gebruik voordoen, bespreek dan met de arts wat u moet doen.
Neem in elk geval contact op bij plotseling opkomende ontstekingen, bij ontstekingen in of rond het oog en bij een ontsteking waarvan u weet of vermoedt dat deze door een virus is veroorzaakt.
Overleg met uw arts als u gevaccineerd moet worden, bijvoorbeeld tegen tropische ziekten.
Mogelijk reageert uw lichaam onvoldoende op de inenting.
Raadpleeg uw arts als u een wond heeft die slecht geneest.
Overleg voor gebruik met uw arts als u een verhoogde oogboldruk (glaucoom) heeft, terwijl deze niet wordt behandeld door de oogarts.
Alleen als u extra gevoelig bent voor één van de bijwerkingen of als u vaker in korte tijd stootkuren gebruikt, kunt u de bijwerkingen ervaren, die we hieronder noemen.
Deze bijwerkingen treden meestal niet op bij hoeveelheden van minder dan 1 mg dexamethason per dag.
Het is vaak nodig de eetgewoontes aan te passen om het gewicht op peil te houden.
Een diëtist kan u daarbij helpen.
Vraag uw huisarts om een verwijzing.
Dit is voor velen een belangrijk nadeel van de behandeling.
Het is niet altijd mooi en terwijl het niet goed met hen gaat, zien zij er voor hun omgeving juist 'welvarend' uit.
Hierdoor kunt u eerder last krijgen van blauwe plekken en streepvormige littekens (striae).
Enige maanden na het stoppen met de behandeling moet de huid weer zijn normale dikte terug hebben.
De littekens verdwijnen niet meer.
Hier heeft u tijdens de behandeling geen last van, maar na het stoppen heeft uw bijnierschors tijd nodig om op gang te komen om weer zelf bijnierschorshormonen aan te maken.
Dit kan een half jaar duren.
Moet u tijdens of binnen een halfjaar na beëindiging van de behandeling een medische ingreep ondergaan?
Vertel dan altijd dat u een bijnierschorshormoon gebruikt, of gebruikt heeft.
Na operaties heeft uw lichaam extra bijnierschorshormoon nodig.
Omdat uw bijnierschors deze op dit moment zelf niet kan aanmaken moet de dosering vaak worden aangepast.
Dit is een gebruik van enkele maanden of verschillende kortdurende kuren met een hoge dosering achter elkaar.
Bijvoorbeeld meer dan vier per jaar.
De bijwerkingen kunnen na enkele maanden optreden, of pas na het stoppen met een langdurige behandeling.
Ze komen meestal alleen voor als u meer dan 1 mg dexamethason per dag gebruikt.
De botten worden dan brozer, waardoor deze eerder breken.
Vooral op oudere leeftijd zal het gebruik van bijnierschorshormonen het natuurlijke afbraakproces van de botten versterken.
Maar ook wanneer u de bijnierschorshormonen op jonge of middelbare leeftijd gebruikt, heeft u op latere leeftijd meer kans op botontkalking.
Het is daarom belangrijk tijdens het gebruik van de bijnierschorshormonen veel kalk te gebruiken (in de vorm van zuivelproducten of eventueel als tabletten).
Ook lichaamsbeweging zorgt voor een actieve opbouw van de botten.
Neem contact op met uw arts als u veranderingen in uw gezichtsvermogen opmerkt.
Bij ouderen en mensen met diabetes kan ouderdomsstaar wat eerder ontstaan dan normaal zou gebeuren.
Ouderdomsstaar is een blijvende vertroebeling van de ooglens.
Neem contact op met een oogarts als u wazig gaat zien en vermeld dan dat u een bijnierschorshormoon gebruikt.
Het gezichtsvermogen kan met een bril vaak nog goed worden gecorrigeerd.
Mocht na verloop van tijd het gezichtsvermogen te slecht zijn, dan is een lensoperatie nodig.
Het is daarom belangrijk dat een arts regelmatig de lichaamslengte en het lichaamsgewicht controleert.
Als blijkt dat inderdaad groeivertraging optreedt, dan kan tijdig worden overwogen de behandeling te stoppen.
pas op met het gebruik van ontstekingsremmende pijnstillers, zoals acetylsalicylzuur, diclofenac, ibuprofen en naproxen.
Ontstekingsremmende pijnstillers hebben als bijwerking maag- en darmzweren.
Dexamethason kan de kans op deze bijwerking verhogen.
De pijnstiller paracetamol heeft deze bijwerking niet.
Deze kunt u wel veilig gebruiken.
De middelen tegen HIV-infectie amprenavir, indinavir, nevirapine, nelfinavir, delavirdine, ritonavir en saquinavir.
De hoeveelheid van deze middelen in het bloed kan te laag worden.
Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen.
Een korte stootkuur kunt u soms volgen tijdens zwangerschap of als u zwanger wilt worden.
Overleg hierover met uw arts.
Over een behandeling van meerdere weken of langer zult u samen met uw arts een afweging moeten maken tussen de voordelen van de behandeling en de risico's voor het kind.
De effecten op het ongeboren kind zijn nog niet allemaal bekend, maar duidelijk is dat het kind minder goed kan groeien.
Tijdens een stootkuur gedurende tien dagen met een lage dosering kunt u borstvoeding geven.
Het geeft dan weinig risico voor de baby.
Tijdens een behandeling van meerdere weken of langer kunt u beter geen borstvoeding geven.
Vraag ook uw arts om een duidelijke instructie op papier.
De doseringsschema's bij dit middel zijn vaak ingewikkeld, omdat u op en af moet bouwen.
Neem dit middel vlak voor of tijdens een maaltijd in.
U heeft dan minder kans op maagklachten.
Sommige mensen vinden dat de tabletten een onplezierige bittere smaak hebben.
Neem tabletten dan in met een lepel vla of yoghurt.
Eventueel kunt u uw arts vragen een recept te schrijven voor gelatinecapsules, die de apotheek voor u kan maken.
Zo'n capsule kunt u in zijn geheel inslikken, waarna hij in de maag oplost.
Verwerking in een capsule kan ook prettig zijn als u erg veel tabletten in één keer moet slikken.
Zodra u het middel in huis heeft, kunt u het het beste meteen innemen.
Soms moet u dit middel in het begin twee tot vier keer per dag innemen, om er zo aan te wennen.
Zodra u minder last heeft van de bijwerkingen, zoals misselijkheid, kunt u proberen de hoeveelheid voor één dag in één keer in te nemen.
U voorkomt hiermee bijwerkingen op de lange termijn.
Als u het één keer per dag inneemt, doe dat dan vroeg in de ochtend.
Bijvoorbeeld bij het ontbijt.
U beperkt hierdoor het remmende effect op de eigen bijnierschors.
Een stootkuur duurt meestal tussen de vijf en tien dagen.
Soms moet u de dosis aan het einde van de kuur langzaam afbouwen, bijvoorbeeld door elke dag één tablet of capsule minder te slikken.
Gebruikt u dexamethason echter één keer per dag 's ochtends en is het al later dan drie uur in de middag?
Sla de vergeten dosis dan over.
Maak wel de volledige kuur af, dus verleng de kuur met de dag dat u een dosis heeft overgeslagen.
Dan kunt u in één keer stoppen zonder dat er ontwenningsverschijnselen ontstaan.
Meestal kunt u in één keer stoppen, zonder dat er ontwenningsverschijnselen ontstaan.
Soms heeft de arts voor u wel een afbouwschema voorgesteld.
Vaak is dat om een terugkeer van de aandoening te voorkomen.
Bij astma stapt u soms over op inhalaties met een bijnierschorshormoon.
Bouw dan langzaam af in overleg met uw arts.
Bij plotseling stoppen kunt u last krijgen van ernstige ziekteverschijnselen, zoals diarree, misselijkheid, zwakte en vermoeidheid.
Die ziekteverschijnselen ontstaan doordat uw eigen bijnierschors tijdens het gebruik minder hormonen aanmaakt.
Er is immers al voldoende bijnierschorshormoon in het lichaam aanwezig.
Bij plotseling stoppen kan de bijnierschors de hormonen niet ineens weer aanmaken.
Het duurt enige weken tot soms meer dan een jaar voor de bijnierschors weer helemaal op gang is.
