Misschien ben je overspannen?
Dat is toch geen probleem? Een beetje spanning kan best lekker zijn.
"Overspannen!..." Je schrikt je rot en tegelijkertijd ben je misschien ook kwaad op die dokters die wanneer ze niet meteen iets kunnen vinden maar zeggen dat het tussen de oren zit.
Overspannen, je hebt die term al vaak gehoord maar je weet niet precies wat het is.
Het oordeel van anderen?
Misschien heb je gehoord dat er laatdunkend over wordt gesproken : "overspannenheid" zou niet bestaan.
Je eigen oordeel?
Vertrouw op je eigen oordeel.
Wat is overspannenheid?
Overspannenheid is een toestand die het individu ervaart als vermoeidheid, lusteloosheid, emotionele leegheid, ongemotiveerdheid, verlies van interesse, geprikkeldheid slapeloosheid, rusteloosheid, hartkloppingen, hoofdpijn en gebrek aan eetlust als gevolg van, - tijdens en na- een periode van overbelasting.
Een aantal verwante begrippen
Ondanks dat het begrip overspannenheid sterk in de belangstelling staat is er internationaal gezien nog geen overeenstemming bereikt over een definitie en terminologie.
DSM-lV Een internationaal overzichtswerk van psychiatrische classificaties vermeldt niet de termen "overspannenheid", "stress", "burnout".
Dr. Hans Selye bestudeerde in het begin van deze eeuw, wat hij noemde, het "Algemeen Aanpassing Syndroom."
Er zijn overeenkomsten tussen de aard van de klachten van patiënten met een post traumatische stress stoornis(PTSS) en de klachten die overspannen personen hebben.
Belangrijke verschillen tussen overspannen patiënten en patiënten met PTSS zijn dat de klachten van mensen met overspannenheid geleidelijk ontstaan door bijvoorbeeld langdurige overbelasting, onderwaardering en een gevoel van machteloosheid.
Er zijn ook verschillen in de aard van de klachten van personen met PTSS en personen die overspannen zijn.
Complicerend is dat stressreacties niet altijd onmiddellijk op een traumatische gebeurtenis volgen.
Ondanks dat posttraumatisch stress stoornissen meer bekendheid en erkenning genieten kunnen ook nu nog regelmatig de reacties van slachtoffers miskend worden en aangezien worden voor stressreacties of overspannenheid met name door de omgeving die sterk geneigd is het traumatische wat anderen overkomt snel te "vergeten" en het slachtoffer aanmoedigt flink te zijn en vooral niet te zeuren.
Traumatische ervaringen kunnen samenvallen maar zijn niet zondermeer synoniem aan "major life events."
Het is voor de behandeling van het grootste belang uit te maken wat er met je aan de hand is: Is het overspannenheid of een Post Traumatische Stress Stoornis.
"Stress" wordt vaak gebruikt in de betekenis van "teveel" door een persoon ervaren spanning.
"Burnout" is het resultaat van teveel stress namelijk een toestand waarin de persoon terecht komt die het gevoel heeft dat hij tijdenlang onder te grote druk heeft moeten werken, zonder dat hij het gevoel kreeg hiervoor naar behoren gewaardeerd te worden.
"Overstressed" lijkt in feite nog het meeste op de term overspannenheid en drukt nog het beste uit wat ermee bedoeld wordt: teveel stress/spanning.
"Stressbestendigheid" betekent volgens A.M. van Gennip C.S.(1998) dat een persoon geen stressreacties vertoond tijdens of na blootstelling aan stressrijke situaties.
In dit stuk blijven we echter de term "overspannen" hanteren.
Het individu ervaart wanneer het overbelast wordt een gecombineerde psychische en lichamelijke reactie.
Wie kan er overspannen worden?
In feite kan iedereen overspannen raken als de draaglast maar zwaar genoeg is.
Een reden waarom de een in een bepaalde situatie niet overspannen raakt is mogelijk ook dat men de spanningsvolle situatie anders lijkt te ervaren.
Waardoor kun je overspannen raken?
Een kwestie van een ernstig verstoord evenwicht tussen "draagkracht" en "draaglast" lijkt hier het antwoord.
Bepaalde "Draaglasten" of "stressoren" genoemd kunnen door hun aard voor bijna iedereen spanning oproepen bijvoorbeeld werkdruk, een examen, een wedstrijd of spreken in het openbaar, het kwijtraken van de autosleutels, te laat komen voor een belangrijke afspraak.
Een voorbeeld van hoe mensen overspannen kunnen worden door te weinig draagkracht is het volgende.
In het algemeen kunnen we zeggen dat mensen ook energie steken in activiteiten die gericht op het verhogen van de draagkracht door middel van het zoeken naar zelfbevestiging en verbondenheid.
Een andere factor die een belangrijke rol kan spelen bij overspannenheid is, of het individu de indruk heeft dat de druk door anderen of door omstandigheden op zijn schouders wordt gelegd, zonder daar zelf invloed op uit te kunnen uitoefenen.
Waarschijnlijk is het niet alleen de aard van een gebeurtenis die teveel druk uitoefent op een individu maar lijkt het individu ook niet goed bestand tegen verandering van leefritme waarop men niet goed voorbereid is.
Wanneer wordt je overspannen?
Niet zelden komt overspannenheid onverwacht.
Ondertussen eisen belastende gebeurtenis of werkdruk echter onopgemerkt hun tol die zich uitbetaalt in overspannenheid.
Het is mij niet duidelijk of overspannenheid bij de ene leeftijdsgroep meer voorkomt als bij de andere.
Welke gevolgen kan overspannenheid hebben?
Jaarlijks is er een verlies van vele miljarden voor de economie doordat mensen overspannen raken en hierdoor hun werk niet meer adequaat kunnen uitvoeren.
Allerlei kwalen kunnen verband houden met of zelfs het gevolg zijn van overspannenheid.
Schematisch samengevat:
Wanneer we het bovenstaande schematisch samenvatten dan kunnen we vaststellen dat overspannenheid kan optreden wanneer een persoon ervaart dat het broze evenwicht tussen zijn vermogen om een situatie de baas te kunnen en de zwaarte van de situatie zelf ernstig verstoord raakt zonder dat hij daar nog invloed op kan uitoefenen en als gevolg daarvan een blijvende ernstige onzekerheid en lichamelijke onrust ervaart.
Spanning kan het zout in de pap van je leven zijn en tot optimale prestaties leiden.
Maar...Stel je voor: Je heb slapeloze nachten.
Je hebt weinig fut en er komt weinig uit je handen.
Je maakt je zorgen over je gezondheid.
Eenvoudige kwaaltjes zoals verkoudheid en hoofdpijn lijken maar niet over te gaan of keren telkens terug.
Je voelt je rusteloos, wordt overvallen door hartkloppingen en je geniet niet echt meer van het leven.
Wanneer iemand een grapje over je maakt, voel je je snel gekrenkt.
Goedbedoelde adviezen van anderen zie je als bemoeizucht.
Je hebt niet echt belangstelling meer voor de mensen om je heen.
Je voelt machteloosheid wanneer je verandering overweegt.
De dokter kan ondanks onderzoek niets vinden.
Op een bepaald moment wordt er dan tegen je gezegd: "Misschien ben je wel overspannen?"
Het kan echter ook zijn dat je opgelucht bent omdat je dat zelf ook al vermoedde maar nog niet voor jezelf hebt willen toegeven.
Nu heeft het beestje in ieder geval een naam.
Teveel druk? Zorgen? Te hard gewerkt? Spanningen thuis?
Hoe kun je eigenlijk aan iemand zien dat hij overspannen is?
Dit zijn misschien vragen die bij je opkomen.
Wat is overspannenheid echter precies?
In dit stuk zul je op deze vraag een zo duidelijk mogelijk antwoord krijgen.
Wat echter belangrijker is.
In een tweede artikel zal ook een antwoord gegeven worden hoe je overspannenheid kunt vermijden en hoe je er weer af komt.
Allereerst echter, nog een aantal overwegingen over hoe door anderen en misschien ook wel door jezelf tegen overspannenheid kan worden aangekeken.
Men zegt dan dat "het tussen de oren" zit of anders gezegd: inbeelding, aanstelleritis of een vorm van hysterie opgeklopt door de media.
Weer anderen zeggen dat het een uitvinding is van psychologen of andere gogen waarbij men duidelijk laat blijken geen al te hoge pet op te hebben van deze beroepsgroepen.
Stoere jongens van Jan de Wit, zeebonken, keihard werkende managers worden niet overspannen.
De mensen echter in de directe omgeving van iemand die overspannen is, wrijven hun ogen uit van verbazing.
Is dit nu Jan de workaholic?
De onverschrokken politieman die voor de duvel nog niet bang was?
Uiterlijk zie je weinig Hij ziet er blozend van gezondheid uit.
Wel kijkt hij wat verwezen, verbaasd uit zijn ogen "Waarschijnlijk maakt hij een grapje of poogt zich onder iets uit te werken."
De overspannen Jan gelooft het zelf ook niet en denkt in het begin alleen maar: "morgen gaat de beuk er weer in."
Morgen wordt echter volgende week, wordt over twee weken, over een maand, enkele maanden.
Hij blijft kerngezond uitzien maar hij is het niet.
De tijd dat Jan niet meer op zijn werk terugkeert duurt langer en langer.
Niet zelden verstrijkt er een jaar en begint iedereen te geloven dat Jan nooit meer op zijn werk zal terugkeren.
Mensen die overspannen zijn durven er vaak niet over te praten uit angst voor een aansteller versleten te worden.
Er is sprake van schaamte en de neiging zich terug te trekken.
Onwetendheid gaat zowel bij degene die overspannen is als bij de anderen, helaas vaak gepaard met ontkenning en onverschilligheid.
Belangrijker echter, dan wat anderen vinden, is je gezondheid, eigen oordeel, twijfel en verantwoordelijkheid.
Overspannenheid bestaat wel degelijk en de gevolgen van overspannenheid kunnen zo ernstig zijn dat het onverstandig en zelfs gevaarlijk kan zijn het te ontkennen.
Heb je de klachten die in de eerste alinea staan omschreven dan is er inderdaad een kans dat je overspannen bent.
Als je echter twijfelt moet je je twijfel echter toetsen.
Slapeloze nachten kunnen bijvoorbeeld ook veroorzaakt worden doordat je depressief bent of last hebt van een post traumatische stress stoornis.
Hoofdpijn die niet overgaat kan ook ergens anders door komen ook al kan de dokter niet onmiddellijk vinden wat het is.
Wanneer je twijfelt aan de diagnose van de dokter, deel je twijfels dan mee en vraag nadere uitleg en onderzoek.
Consulteer zonodig meerdere artsen onafhankelijk van elkaar voor een second opinion.
Dit brengt ons terug bij de vraag: wat is overspannenheid?
Objectief kan er een verhoogde spiegel van adrenaline, hartslag, spierspanning en bloeddruk gemeten worden.
Kenmerkend is verder dat deze toestand, wanneer er niet adequaat wordt ingegrepen voort blijft duren, niet vanzelf overgaat en mogelijk kan leiden tot een langer durende stoornis.
Deze definitie is afgeleid uit een aantal omschrijvingen die ik in de literatuur over overspannenheid ben tegengekomen.
Wanneer je literatuur over dit onderwerp zoekt zul je ontdekken dat er tegenwoordig meestal Engelse termen gebruikt worden namelijk: "stress" "overstressed" en "burnout" en "een gebrek aan stressbestendigheid".
Ouderwetse termen zijn neurasthenie of zenuwzwakte en surmenage.
Neurasthenie is een algemene reactievorm bij en ná intensieve landurige psychische inspanning en/of vele lichamelijke aandoeningen, vooral na infectieziekten, uitputtingstoestanden, enz.
Er wordt wel beweerd dat overprecieze, naar perfectionisme strevende mensen vaak meer dan anderen aanleg hebben, om op lichamelijke of psychische belasting met neurasthene symptomen te reageren.
Dit is echter een veronderstelling die niet met feiten gestaafd kan worden.
Met surmenage wordt een overmatige vermoeidheid na langdurige geestelijke inspanning bedoeld.
Wel worden termen genoemd als "aanpassingsstoornis" "acute stress stoornis" en "post traumatisch stress stoornis."
De term aanpassingsstoornis heeft het meest verwantschap met overspannenheid en stress.
Hij nam waar, dat het lichaam specifiek reageerde op allerlei niet specifieke ziekten.
Later nam hij ook waar dat mensen minder gezond waren en meer ongemak toonden als ze gedwongen werden om veranderingen te ondergaan in hun levenswijze en omgeving.
Holmes en Rahe bevestigden deze waarneming.
Zij stelden vast dat zieke mensen in de periode die vooraf ging aan hun ziekte, veel vaker een grote verandering in hun leven moesten ondergaan, zoals de dood van hun partner, dan gezonde mensen.
Na verloop van tijd ging Selye een andere term hanteren, het "stressyndroom".
Dit om aan te geven dat er niet alleen specifieke reacties zijn bij biologische veranderingen maar ook bij veranderingen in de leefsituatie.
Sedert dit onderzoek is het begrip stress in toenemende mate belangrijk en erkend geworden.
Stress wordt nu begrepen als hetgeen gebeurt bij mensen die gedwongen zijn zich aan een nieuwe levenswijze aan te passen.
Hoe groter de vereiste verandering is, des te groter is de stress.
Deze overeenkomsten zijn: spanning, geprikkeldheid, slapeloosheid, concentratieproblemen en interesseverlies.
PTSS daarentegen "kan" worden uitgelokt door belastende en traumatische gebeurtenissen zoals betrokken zijn bij een ramp (vliegtuigramp, natuurramp), ernstige mishandeling, confrontatie met vuurwapens, zwaar lichamelijk letsel, incest, verkrachting, aanranding, gijzeling, brand, het verongelukken van een geliefde).
Nadrukkelijk staat er "kan worden uitgelokt".
Vele mensen knappen immers "vanzelf" op na een traumatische gebeurtenis.
Bij personen met PTSS vallen met name op: verhoogde waakzaamheid, heftige schrikreacties, psychische en lichamelijke reacties bij gebeurtenissen die lijken op de traumatische gebeurtenissen, herbelevingen van de gebeurtenissen die zich voortdurend opdringen, geheugenverlies voor delen van het trauma terwijl het geheugen normaal functioneert, nachtmerries en gevoelens van vervreemding.
Er zijn mensen die concentratiekampen hebben overleefd en de meest afschuwelijke dingen hebben doorstaan en hierna "gewoon" doorgingen met hun leven.
Toen het werk er echter opzat, de kinderen het huis uit, begonnen de slapeloze nachten enzovoort.
Hun stressreactie trad pas op 30 tot 40 jaar en langer na dato.
Pas na enige tijd wordt dan duidelijk dat deze stressreactie niets met overspannenheid van doen heeft maar een reactie is op het bijna door iedereen vergeten trauma, behalve door het slachtoffer zelf.
Pas in de late jaren tachtig en begin jaren negentig vroegen velen slachtoffers van concentratiekampen en jappenkampen op allerlei manieren aandacht voor hun trauma's en volgde voor het eerst een bescheiden late maatschappelijke erkenning en delging van deze trauma's.
Tegenwoordig wordt ook algemeen erkend dat kinderen van slachtoffers van concentratiekampen reacties kunnen vertonen die sterk op overspannenheid kunnen lijken.
We spreken dan van tweede generatie slachtoffers.
Major life events of belangrijke gebeurtenissen in het leven, die als traumatisch ervaren kunnen worden, zijn bijvoorbeeld vooor het eerst op kamers gaan wonen of onder militaire dienst gaan of een reis alleen naar een grote buitenlandse stad.
Er zijn natuurlijk ook life events die men als positief waardeert zoals bijvoorbeeld het krijgen van een kind, trouwen en het winnen van de staatsloterij die ook kunnen leiden tot reacties die lijken op overspannenheid.
Ondanks een overwegend negatieve invloed kunnen traumatische gebeurtenissen, positief uitwerken wanneer men er in slaagt de gevolgen ervan glansrijk te boven te komen.
Misschien dat aan de hand van de informatie in dit artikel al duidelijk is uit welke hoe de wind waait.
Wanneer je sterk de indruk hebt dat je klachten veroorzaakt worden door "overspannenheid" dan moet je vooral doorgaan met het lezen van dit artikel.
Wanneer je echter het vermoeden hebt dat het gaat om een Post Traumatische Stress Stoornis.
Dan kun je beter literatuur over dat onderwerp raadplegen en last but not least deskundige hulp door een gespecialiseerd psycholoog of psychiater.
Soms kan het ook gaan om een combinatie van factoren die een rol spelen.
Ook in zo'n geval moet je niet nalaten het artikel verder te lezen en deskundige hulp te zoeken.
Ons taalgebruik is ermee doordrenkt: "Wat loop jij er de laatste tijd "gestressed bij" of "Zit niet zo te "stressen".
Belangrijk is te weten dat de term stress ook gebruikt wordt in de betekenis van datgene wat spanning oproept, bijvoorbeeld werkdruk.
Er wordt dan ook gesproken van de stressfactoren of van stressoren.
Een gevoel van emotionele leegheid en ongemotiveerdheid, kan het gevolg zijn.
De lol in het werk en de prestatie is er af.
Op grond van meerdere studies over dit onderwerp betogen deze auteurs dat er geen overeenstemming is over het begrip stressbestendigheid.
Niet om ouderwets te doen maar omdat het een mooie Nederlandse term is die precies uitdrukt wat ermee bedoeld wordt.
Overspannen betekent téveel spanning.
Je kunt je een draad voorstellen waaraan een gewicht hangt.
Op twee manieren kan de spanning van deze draad te sterk zijn.
In het ene geval is de last die er aan hangt te zwaar (draaglast).
In het andere geval kan de draad zelf niet sterk genoeg zijn(draagkracht).
Je kunt je voorstellen dat er bij te grote spanning iets dreigt af te knappen, met als gevolg beschadiging.
Dit moeten wij natuurlijk altijd proberen te voorkomen.
Alhoewel als het niet anders kan moet je de eindjes natuurlijk weer aan elkaar knopen.
Simpel gezegd betekent het dat je natuurlijk niet teveel hooi op je vork moet nemen of dat je niet teveel op je bord moet laten schuiven.
Uit de literatuur van de neurofysiologie kennen wij de "vecht- en vlucht reactie" wanneer een individu een aanval ervaart op zijn existentie.
Naast ervaren onzekerheid en angst is er een lichamelijke reactie die gekenmerkt wordt door een verhoging van het hormoon adrenaline dat de hartslag omhoog jaagt en de spierspanning verhoogt.
Hierdoor is een snelle reactie mogelijk als antwoord op de tijdelijk ervaren overbelasting.
Wanneer het individu ervaart dat de tijdelijke druk geweken is treedt een herstel op van de balans: de angst en onzekerheid wijken evenals de verhoogde hartslag.
Wanneer er echter sprake is van overspannenheid treedt dit herstel van evenwicht niet op en blijft de onzekerheid en lichamelijke onrust.
Iedereen heeft uiteindelijk een achilleshiel in zijn pantser van onkwetsbaarheid.
Maatschappelijk gesproken is er sprake van tienduizenden personen per jaar die overspannen raken.
Sommige mensen raken overspannen waar anderen helemaal niet overspannen raken.
Een persoonlijke kwestie?
Zij lijken in situaties van spanning juist slechter te presteren als zij kunnen.
Waardoor is hun draagkracht kleiner en hun kwetsbaarheid voor overspannenheid groter?
Er zijn echter ook mensen die veel meer aankunnen dan anderen en die niet snel overspannen raken.
Er zijn er zelfs die aan 80 uur werk nog niet genoeg lijken te hebben of die persé moeten bergbeklimmen om een beetje spanning te voelen.
Wanneer de spanning en de druk toeneemt lijken deze mensen juist het beste te presteren.
Stalen zenuwen noemen ze dat.
Deze mensen lijken minder kwetsbaar en hebben klaarblijkelijk meer draagkracht of zou het komen dat ze juist veel meer gesteund worden?
Waar de een nog mogelijkheden ziet invloed uit te oefenen om de spanning te verminderen, ziet de ander deze weer niet.
De een heeft zelfvertrouwen en de ander niet.
Wanneer de "draaglast" t.o.v. de "draagkracht" te groot is lukt het voor het individu niet meer zich adequaat aan te passen aan de omgeving en treedt uiteindelijk overspannenheid op.
Zowel psychisch als lichamelijk treedt een als onaangenaam ervaren gevoel van onrust op wat aan blijft houden en niet meer lijkt weg te gaan.
In hun werk en bestaan zoeken mensen ook zelfbevestiging en verbondenheid met anderen.
Wanneer mensen zichzelf kunnen verwerkelijken en een goede band voelen met belangrijke anderen in hun omgeving krijgen zij hierdoor als het ware nieuwe energie(Draagkracht).
Mensen verschillen in de mate waarin zij zelfbevestiging en verbondenheid belangrijk vinden; sommigen zijn hoofdzakelijk uit op prestaties, anderen hebben meer gemeenschapszin.
Soms vinden mensen beide erg belangrijk.
Verbondenheid ontstaat door : Geven en ontvangen.
Zelfbevestiging door : Invloed en Prestaties.
Wanneer het lukt leidt dat tot verbondenheidsgevoelens, zelfvertrouwen en trots waardoor de nieuwe dag weer met energie wordt begroet.
Als het echter steeds maar niet lukt raakt de mentale accu op den duur uitgeput, ook al ben je lichamelijk gezond en krijg je genoeg voeding om te leven.
Je raakt de vervulling van je bestaan kwijt.
Geven zonder te ontvangen, ontmoedigt en geeft je het gevoel "niet de moeite waard gevonden te worden" en maakt je verdrietig.
Dit is vooral het geval wanneer je voor je inspanningen voor anderen iets terugverwacht.
Mensen die het helpen van anderen op zichzelf plezierig vinden hebben hier minder last van.
Men zegt wel eens: "beter opgebrand dan uitgeblust", waarmee men zoveel wil zeggen dat het beter is jezelf uit eigen keuze rot te te werken dan dat anderen je daar toe aanzetten.
In het ene geval kies je er zelf voor in hoeverre je jezelf belast en in het andere geval lijken anderen te proberen je op te stoken of uit te blussen.
Het kan met andere woorden ook een kwestie van persoonlijke interpretatie zijn.
Zie je een prestatie als een uitdaging of als een overbelasting?
In verband hiermee is ook het demand-control- model van belang.
Het demand-control- model stelt, dat de kans op burnoutsymptomen toeneemt, wanneer er sprake is van een hoge werklast en een geringe regelruimte.
In diverse Onderzoeken naar dit model in de jaren negentig, heeft men hiervoor geen steun kunnen vinden.
Van Yperen en Baving(1999) ontdekte echter wel, dat de kans op burnout verschijnselen afnam, wanneer behalve met de invloed van een hoge werklast en geringe regelruimte, rekening gehouden werd met de ondersteuning van collega's/leidinggevenden, sociaal dan wel praktisch.
Van Yperen en Baving(1999) vonden geen ondersteuning voor de veronderstelling dat individuen met een negatieve kijk op het werk, een verhoogde kans hebben op een verhoogde ervaring van stress.
Na een week hard en bevredigend werken kan een weekend waarin de loop van de gebeurtenissen veel minder vast ligt juist belastend werken.
Met pensioen gaan is bijvoorbeeld een belangrijke verandering in het levensritme die subjectief ook als zeer belastend kan worden ervaren.
In de regel wordt men na een enkele gebeurtenis of na een zware klus niet meteen overspannen.
Althans zo lijkt het vaak.
Mensen wanen zich en zijn immers flexibel en kunnen zich herstellen na een enkele gebeurtenis of periode van grote werkdruk die spanning oproept.
Velen onderschatten echter de inpact van werken onder druk of van belastende gebeurtenissen.
Daarbij komt, uitrusten is er steeds minder bij en hoort ook niet bij het imago wat wij over het algemeen over intens en snel leven hebben.
Je zou je de maatschappij kunnen voorstellen als een kudden hollende bisons waarvan het ritmische gedreun van de duizenden poten op de dampende aarde je voortjaagt.
Of je nou toevallig moe bent, ziek bent geweest of wat vervelends hebt meegemaakt is niet meer van belang.
Je moet voort.
Zowel tijdens het werk, op school als in je vrije tijd waarin je zou kunnen uitrusten maar dit niet echt doet omdat je te laat naar bed gaat, teveel drinkt, teveel sociale verplichtingen bent aangegaan, en nog bij gaat klussen.
De kans hierop is groter naarmate dit alles zwaarder weegt, langer duurt en bovendien snel wordt opgevolgd door een nieuwe belastende gebeurtenis waardoor men zich onvoldoende kan herstellen.
Naar mijn mening is overspannenheid niet aan een leeftijdscategorie gebonden maar kunnen zowel kinderen, volwassenen als bejaarden overspannen worden.
50% van alle personen die in de WAO terecht komen heeft overspannenheid als achtergrond.
Overspannenheid kan ziekte bevorderen of een gezonde juist kwetsbaarder maken.
Overspannenheid kan overgaan in "burnout", "depressie" en zelfs "psychose", lichamelijke problemen zoals hoge bloeddruk, hoofdpijn, hartkwalen, maagklachten, en zelfs kanker.
Een aantal personen zoekt vanwege de grote spanning die werkdruk of een life event kan oproepen een escape in bijvoorbeeld misbruik van drank of drugs, gokken of een buitenechtelijke relatie.
Misschien wel het ergste van alles: Overspannenheid kan het plezier in het leven van alledag volkomen wegnemen.
Overspannenheid is daarom een klacht die niet ernstig genoeg genomen kan worden.
Overspannenheid gaat vaak niet vanzelf over en de gevolgen op korte en lange termijn kunnen ernstig zijn.
Het verdient daarom aanbeveling bij overspannenheid de hulp in te roepen van een deskundige.
